I. ZASADY ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ ZE WZGLĘDU NA WIEK
SPRAWCY (art. 10 kk) ORAZ DEFINICJE PODSTAWOWYCH POJĘ
Z ZAKRESU PRAWA KARNEGO

   Na zasadach określonych w Kodeksie Karnym (jak osoba dorosła) odpowiada ten, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat.
    Jak dorosły może odpowiada również nieletni, który po ukończeniu 15 lat dopuszcza się (przykładowo):

- zabójstwa (art. 148§1,2 lub 3 kk),

- spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 156§1 lub 3 kk),

- sprowadzenia zdarzenia, które zagraża życiu lub zdrowiu wielu osób lub mieniu w znaczących rozmiarach, np. pożaru, zawalenia się budowli, eksplozji materia ów wybuchowych (art. 163§1 lub 3 kk),

- sprowadzenia katastrofy w ruchu (art. 173§1 lub 3 kk),

- zgwałcenia wspólnie z inną osobą (art. 197§3 kk), oraz rozboju (art. 280 kk), jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają, a w szczególności, jeżeli poprzednio stosowane środki wychowawcze lub poprawcze okazały się bezskuteczne.
   W stosunku do sprawcy, który popełni występek po ukończeniu 17 lat, lecz przed ukończeniem lat 18, sąd zamiast kary stosuje środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli
okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają.
   Nieletni, który dopuści się czynu karalnego po ukończeniu lat 13, ale nie ukończy lat 17 odpowiada na podstawie Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109).
     Czyn to zewnętrzne zachowanie człowieka zależne od jego woli.
   Czyn zabroniony to zachowanie człowieka o znamionach określonych w ustawie karnej (art. 115§1 kk).
   Przestępstwo to czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia, bezprawny, zawiniony, cechujący się społeczną szkodliwością większą niż znikoma (art. 1 kk).
     Przy ocenie społecznej szkodliwości czynu bierze się pod uwagę: rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. (art. 115§2 kk).
    Czyny karalne są to przestępstwa oraz niektóre wykroczenia, takie jak np. rzucanie kamieniami lub innymi przedmiotami w pojazd mechaniczny będący w ruchu (art. 76 kw), kradzież rzeczy o wartości do 250 z (art. 119 kw), zniszczenie mienia, jeżeli szkoda nie przekracza 250 z (art. 124 kw). Definicję czynu karalnego zawiera art. 1§2 pkt 2 Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich.
   Występek o charakterze chuligańskim jest to występek polegający na umyślnym zamachu na zdrowie, na wolność, na cześć lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne, na działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego, na porządek publiczny, albo na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy, jeżeli sprawca działa publicznie i bez powodu albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego (art. 115§21 kk obowiązujący od dnia 12 marca 2007r.).
    Czyn zabroniony jest popełniony umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, tj. chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia na to się godzi (art. 9§1 kk).
   Czyn zabroniony jest popełniony nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywać albo mógł przewidzieć (art. 9§2 kk).
    Odpowiada za sprawstwo nie tylko ten, kto wykonuje czyn zabroniony sam albo wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, ale także ten, kto kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę lub wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, poleca jej wykonanie takiego czynu (art. 18§1 kk).
   Odpowiada za podżeganie, kto chcąc aby inna osoba dokona a czynu zabronionego, nakłania ją do tego (art. 18§2 kk).
   Odpowiada za pomocnictwo, kto w zamiarze, aby inna osoba dokona a czynu zabronionego, swoim zachowaniem ułatwia jego popełnienie, w szczególności dostarczając narzędzie, środek przewozu, udzielając rady lub informacji; odpowiada za pomocnictwo także ten, kto wbrew prawnemu, szczególnemu obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem ułatwia innej osobie jego popełnienie (art. 18§3 kk).
    Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje (art. 13§1 kk)...

Pełny tekst możecie pobrać tutaj...

Do przeglądania plików w formacie .pdf potrzebny jest Adobe Reader lub inny program,

np. Foxit Reader, który znajdziesz tutaj.